Belichtingsmeter

Dit is toch een blog over het histogram? Scherp, maar voordat we daar aan toe zijn moet je eerst wat weten over je belichtingsmeter. De lichtmeter in je camera is natuurlijk een handig middel om te gebruiken. Deze geeft namelijk weer wat volgens de camera op dat moment de perfecte belichting is. (Klik hier om te leren hoe je belichtingsmeter werkt.) Maaaaaarrrrr, er is een accuratere manier om je belichting te controleren en in sommige gevallen zeker goed om toe te passen.

Je camera denkt altijd in 18% grijs, dus niet helemaal in wit. Zonder al te theoretisch te worden: als je lichtmeter in het midden staat, ziet je camera dat als midden grijs. Witte sneeuw wordt dus grijs, maar ook de donkere hond wordt grijs. Dat is niet echt gewenst. Herkenbaar? Hierbij moet je dus sneeuw altijd iets overbelichten zodat wit echt wit wordt. Die donkere hond moet je iets onderbelichten zodat zwart ook echt zwart wordt.

Histogram

Een nauwkeurigere manier om je foto te belichten is via je histogram. Het histogram bestaat uit een grafiek die vaak in de vorm van een heuvel is getekend. Hij is voor elke foto anders en laat zien hoe de verdeling van licht en donker op de foto is. De linkerkant van het histogram geeft de donkere delen weer en de rechterkant de lichte delen. De hoogte van de grafiek geeft de hoeveelheid pixels aan met die helderheid.

Helemaal links staat voor zwart, dus het ontbreken van licht. Helemaal rechts is wit, met andere woorden het felste licht dat de sensor kan registreren. Er tussenin zie je eigenlijk allemaal grijstinten, dus alles wat tussen de minimale (zwart) en maximale (wit) hoeveelheid licht inzit. Hoe hoger het bergje reikt, hoe vaker die lichtintensiteit voorkomt. Als de lijn heel laag is, of zelfs niet te zien is, dan is die toon vrijwel niet te vinden in de foto.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee histogrammen:

Histogram zonder kleurinformatie

Een foto bestaat natuurlijk uit allerlei kleuren. Dit histogram maakt echter geen onderscheid in de helderheid op kleur.

Histogram met kleurinformatie

Dit histogram geeft per kleurkanaal (rood, groen en blauw) de helderheid weer. Als je bijvoorbeeld een foto hebt met een lichtblauwe lucht dan zal je aan de rechterkant van het histogram een lichtblauwe piek zien.

Hoe lees je een histogram?

Goed, toch best theoretisch allemaal maar hou het makkelijk voor jezelf door te onthouden dat links de donkere delen en rechts de lichtere delen zijn.

De vorm van een histogram hangt af van het onderwerp wat je fotografeert. Er is dus geen “perfecte histogram”. Fotografeer je een donker bos, dan zal hij vooral naar links leunen. Een sneeuwlandschap juist meer naar rechts. Fotografeer je dus een sneeuwlandschap en heb je je lichtmeter goed gezet? Check dan nog even je histogram. Grote kans dat die nog iets naar links staat, dan kun je dus iets overbelichten zodat je sneeuw niet grijs maar echt wit wordt.

Als je histogram nou te ver naar links staat, dus de berg zit helemaal links in de hoek of zelfs zo ver dat het niet eens meer te zien is, dan zit je buiten het dynamisch bereik van je camera. Dit houdt in dat je deze donkere kleuren, of eigenlijk zwarte tinten, niet meer terug kunt halen in de nabewerking. Dit is dan gewoon zwart. Voor de rechterkant geldt natuurlijk hetzelfde. Te ver naar rechts is helemaal wit, ook dit haal je niet meer terug in je foto tijdens de nabewerking. Fotografeer je nou in Raw, zorg ervoor dat het histogram in beeld blijft, dan kun je in de nabewerking altijd nog wat aanpassingen doen. 

Dynamisch bereik

Heb je nou links een berg en helemaal rechts een berg, dan heb je dus een erg hoog contrast in je beeld van lichte en donkere delen. Dit zijn zeer lastige omstandigheden om in te fotograferen. Denk hierbij aan een zonsopkomst- of ondergang. De lucht is dan heel licht, maar de voorgrond relatief donker. Dan krijg je dit soort histogrammen te zien. Dit kun je op lossen door een HDR foto te maken, of door gebruikt te maken van filters.

Live view

Elke digitale camera kan een histogram laten zien zodra je een foto op het scherm terugkijkt. Druk op een knop die zoiets als “display” of “info” heet totdat ie tevoorschijn komt. Handiger is het om al tijdens het fotograferen het histogram in de gaten te houden. Want dan kun je de belichting direct bijsturen, nog voordat de foto gemaakt is. Als je met een spiegelreflex fotografeert, kan dit alleen als je in live view werkt. Dus via het camerascherm. Bij de modernere systeemcamera en premium compacts kun je het histogram ook in de digitale zoeker (evf) bekijken. Druk je op de display- of infoknop, maar komt het histogram niet tevoorschijn? Bij de meeste camera’s kun je via het menu instellen welke informatie op het scherm en in de zoeker getoond wordt. Vink daar het histogram aan.

Wat is nu belangrijk als je gaat fotograferen?

Uiteindelijk is het histogram ook maar een hulpmiddel natuurlijk. Wat ik altijd doe tijdens het fotograferen is gebruik maken van mijn belichtingsmeter en daarbij check ik ook mijn histogram. Fotografeer je in niet zulke contrastrijke situaties dan zal je belichtingsmeter niet veel afwijken van je histogram.

Dit kan dus veranderen als je bijvoorbeeld tegen de zon in fotografeert. Als je belichtingsmeter dan in het midden staat, zul je zien dat je foto best donker wordt. Je histogram biedt dan uitkomst, deze hangt dan iets naar links. Door je sluitertijd dan langer te maken zal hij wat verplaatsen naar de rechterkant. Je foto wordt dan lichter. Zorg er hierbij voor dat je histogram niet te ver naar de rand zit, anders verlies je details. Je belichtingsmeter zal dus misschien wel op de +1 of +2 komen maar dat is dan niet erg. Op deze manier corrigeer je dus eigenlijk je belichtingsmeter door naar je histogram te kijken.

Wil je graag klassikaal de baas worden over je camera? Volg dan mijn ééndaagse basiscursus fotografie, waar we theorie en praktijk gaan combineren. Klik hier voor meer informatie en om je aan te melden!

Volg je liever online je cursussen en wil je graag onderdeel worden van de leukste fotografie community van Nederland? Kijk dan hier! 🙂